village
Canonical URL https://onto.kul.pl/ontohgis/settlement_type_2
village
wieś
A development in a village may be dense (i.e. villages established according to a German law introducing a linear development) or scattered (i.e. Hauländer colonies, Dutch settlement, from 18th century or early medieval single manor settlements). A village may preponderate (be a superior settlement) any other units, such as: a hamlet or a mill settlement; it is also dependent on a manor, which supervises a village in legal and administrative issues. Inhabitants from all units forming a village comprise a village community. Studies on this type of localities distinguish an abandoned village, a settlement that lost its functions due to environmental, political, or economic incidents. In historiography, one can find an expression a lost village, which stands for a village, where settlement was not re-established. In German language in the nineteenth century, two terms could coexist - Pfarrdorf and Kirchdorf. The first meant a larger village with a parish church, and a second smaller village with an auxiliary (filial) church, but these criteria of distinction were not strict and neither used consistently. For example on the Gilly map (1802-1803), only the following categories exist: Kirchdorf and Dorf ohne Kirche.
Wieś może posiadać zwartą (np. wsie lokowane na prawie niemieckim np. ulicówki, łańcuchówki) lub rozproszoną zabudowę (często kolonie olęderskie w XVIII w. lub wczesnośredniowieczne osady jednodworcze). Wieś może dominować (być jednostką nadrzędną osadniczo) w stosunku do innych jednostek takich jak np. przysiółek, osada młyńska; jest także zależna od pana gruntowego, który sprawuje nad nią nadzór własnościowy. Mieszkańcy wszystkich jednostek składających się na wieś tworzą jedną wspólnotę wiejską. W badaniach nad wsią rozróżnia się także pojęcie wsi opustoszałej, czyli takiej, która fizycznie przestała pełnić swoje funkcje w wyniku zdarzeń o charakterze losowym, środowiskowym, politycznym lub gospodarczym. W literaturze przedmiotu funkcjonuje także określenie wieś zaginiona, które odnosi się do wsi, w których nie wznowiono osadnictwa. W języku niemieckim w XIX wieku mogły funkcjonować równolegle dwa terminy – Pfarrdorf i Kirchdorf. Pierwszy oznaczał raczej większą wieś z kościołem parafialnym, zaś drugi mniejszą wieś z kościołem pomocniczym. Terminy te nie były jednak ścisłe i używane konsekwentnie, np. na mapie Gilly’ego z lat 1802-1803 występują tylko kategorie: Kirchdorf oraz Dorf ohne Kirche.
-
featureCode
value P.PPLF
-
hasProperFunction
value function1
| predicate | object |
|---|---|
| hasOntologicalVerificator |
Piotr Kulicki
|
| hasTranslator |
Wiesława Duży
|
| creator |
Tomasz Związek
|
| isDefinedBy |
"Village is a locality composed of a group of buildings, mostly of residential and economic character, but sometimes, also industrial ones (i.e. ironworks, mill) as well as a belonging land, inhabited by people involved particularly in agricultural and construction activities or in farming industry (i.e. blacksmith or mill work), and not having city rights nor a status of a city or a town. Some villages in Early Middle Ages had a right to organise a fair and a market."@en
"Wieś jest to miejscowość składająca się z zabudowań mieszkalno-gospodarczych, niekiedy przemysłowych (np. kuźnia, młyn) wraz z przynależnymi do nich gruntami (rozłogi), zamieszkała przez ludność zajmującą się w większości zajęciami rolniczo-hodowlanymi oraz przemysłem wiejskim (np. kowalstwo, młynarstwo), nieposiadająca praw miejskich ani statusu miasta. Niekiedy we wczesnym średniowieczu posiadająca prawo odbywania targu."@pl |
| prefLabel |
"village"@en
"wieś"@pl |
| altLabel |
"Dorf"@de
"pagus"@la "sioło"@pl "villa"@la "село"@ru |
| label |
"village"@en
"wieś"@pl |
| type |
owl:Class
|
| seeAlso |
Village
55 Village 300008372 wies Q532 "1. miejscowość zamieszkała przez ludzi, którzy trudnią się pracą na roli, 2. mieszkańcy takiej miejscowości, 3. tereny pozamiejskie, rolnicze, letniskowe, 4. ludzie trudniący się pracą na roli"@pl "Jednostka osadnicza o zwartej lub rozproszonej zabudowie i istniejących funkcjach rolniczych lub związanych z nimi usługowych lub turystycznych, nieposiadająca praw miejskich lub statusu miasta"@pl "Kirchdorf: Dorf mit Kirche (I) und Pfarrer, rechtlicher und religiöser Mittelpunkt einer (eventuell aus mehreren Filialdörfern bestehenden) politischen oder Pfarr-Gemeinde [Wieś z kościołem i parafią, prawne i religijne centrum gminy politycznej albo parafialnej (ewentualnie składającej się z kilku wsi filialnych, wsi z kościołami filialnymi]"@de "Pfarrdorf: 1. Dorf, in dem die für die Pfarrgemeinde konstitutive Pfarrkirche (I) steht [wieś, w której stoi kościół parafialny właściwy dla całej parafii, gminy parafialnej]; 2. zu einer Pfarre (I) gehöriges Dorf [wieś należąca do parafii]"@de "s. 15: 1. osada, której ludność zajmuje się uprawą roślin i chowem zwierząt, wieś: osada (osiedle wiejskie; teren zabudowany), na którym mieszka ludność pracująca w gospodarstwach wiejskich, koncentrująca większość środków produkcji, i na którym są dokonywane różne procesy produkcyjne, istnieje życie społeczne oraz kulturalne mieszkańców wsi (def. na podstawie Nowosielski 1964, Kiełczewska-Zaleska 1976, Chowaniem 1989); 2. podstawą (atomem) dla wsi nie jest pojedynczy wiejski budynek lecz ich komplet (zagroda), tworzący samodzielne gospodarstwo rolne z należącą doń powierzchnią ziemi --. Wieś w sensie antropogeograficznym jest częścią gminy (lub gromady), która stanowi grupę gospodarstw rolnych zabudowaną według jednolitego planu i tworzącą typ kształtu i skupienia (def. na podstawie Zaborski 1926); 3. to zbiorowisko ludzi albo osiedle z należącymi doń gruntami. Wieś: rozłóg i osada. O istnieniu wsi ma decydować także zestaw więzi wewnątrz wsi: rozłóg, siedlisko i ludność rolnicza (def. na podstawie Szymański 1969, Olechowski 1948); 4. wieś to społeczność lokalna, której funkcję produkcyjną uzupełniała funkcja rodziny. Wieś stanowi pewną historyczną formę struktury społecznej, względnie trwałą i jednolitą całość, której członkowie są ze sobą powiązani siecią zależności i więzi sprawiających, że całość ta jest wewnętrznie zintegrowana. Cechą konstytutywną tak rozumianej grupy jest określone terytorium geograficzne, które wspólnie użytkują, a efektem tego jest pewien stopień psychologicznego zespolenia całości lub części społeczności ze strukturą społeczno-przestrzenną jako znaczącą wartością kulturową. Podstawową funkcją środowiska kulturowego wsi, a zwłaszcza jego wartości przestrzennych jest kształtowanie poczucia tożsamości z rodzinną tradycją i jej wartościami oraz wynikającej stąd świadomości przynależności do miejscowej społeczności oraz identyfikacja z jej przestrzenią życiową (def. na podstawie Turowski 1992); 5. twór terytorialny mający granice, rozłóg ziemi, siedlisko (zagrodę), stanowiące całość przestrzenną o określonych więzach społecznych i terytorialnych oraz uprawnieniach prawnych. -- Jest to osiedle nie mające praw miejskich (def. wg Tkocza 1992, s. 15–16)."@pl "s. 29: wsią nazywamy osiedle w zasadzie otwarte, której ludność zajmuje się produkcją śródków żywności oraz surowców technicznych (tj. rolnictwem, hodowlą bydła, rybołówstwem itd.)"@pl "t. 4, s. 365: wioska, imienie, dobro, grunt leżący; wieś targowa, wsie łowcze, osoczne, wołoskie."@pl "t. 7, s. 594–595: osada rolnicza, z pewnej liczby chat złożona, sioło"@pl "t. XX, s. 199–201: 1. osada, w której ludność zajmuje się głównie rolnictwem, 2. mieszkańcy wsi, ogół mieszkańców wsi."@pl |
| hasLanguageVerificator |
Paulina Wacławik
|
| hiddenLabel |
"Kirchdorf"@de
"Pfarrdorf"@de "ager"@la "osada"@pl "osiedle wiejskie"@pl "rus"@la "siedlisko wiejskie"@pl "vicus"@la "wioseczka"@pl "wioska"@pl "włość i klucz"@pl "źreb"@pl "погост"@ru |
| comment |
"A development in a village may be dense (i.e. villages established according to a German law introducing a linear development) or scattered (i.e. Hauländer colonies, Dutch settlement, from 18th century or early medieval single manor settlements). A village may preponderate (be a superior settlement) any other units, such as: a hamlet or a mill settlement; it is also dependent on a manor, which supervises a village in legal and administrative issues. Inhabitants from all units forming a village comprise a village community. Studies on this type of localities distinguish an abandoned village, a settlement that lost its functions due to environmental, political, or economic incidents. In historiography, one can find an expression a lost village, which stands for a village, where settlement was not re-established.
In German language in the nineteenth century, two terms could coexist - Pfarrdorf and Kirchdorf. The first meant a larger village with a parish church, and a second smaller village with an auxiliary (filial) church, but these criteria of distinction were not strict and neither used consistently. For example on the Gilly map (1802-1803), only the following categories exist: Kirchdorf and Dorf ohne Kirche."@en
"Wieś może posiadać zwartą (np. wsie lokowane na prawie niemieckim np. ulicówki, łańcuchówki) lub rozproszoną zabudowę (często kolonie olęderskie w XVIII w. lub wczesnośredniowieczne osady jednodworcze). Wieś może dominować (być jednostką nadrzędną osadniczo) w stosunku do innych jednostek takich jak np. przysiółek, osada młyńska; jest także zależna od pana gruntowego, który sprawuje nad nią nadzór własnościowy. Mieszkańcy wszystkich jednostek składających się na wieś tworzą jedną wspólnotę wiejską. W badaniach nad wsią rozróżnia się także pojęcie wsi opustoszałej, czyli takiej, która fizycznie przestała pełnić swoje funkcje w wyniku zdarzeń o charakterze losowym, środowiskowym, politycznym lub gospodarczym. W literaturze przedmiotu funkcjonuje także określenie wieś zaginiona, które odnosi się do wsi, w których nie wznowiono osadnictwa. W języku niemieckim w XIX wieku mogły funkcjonować równolegle dwa terminy – Pfarrdorf i Kirchdorf. Pierwszy oznaczał raczej większą wieś z kościołem parafialnym, zaś drugi mniejszą wieś z kościołem pomocniczym. Terminy te nie były jednak ścisłe i używane konsekwentnie, np. na mapie Gilly’ego z lat 1802-1803 występują tylko kategorie: Kirchdorf oraz Dorf ohne Kirche."@pl |
| subClassOf |
universal dwelling
proper dwelling |
| hasExternalIdentifier |
"2"^^ |